economie

Wat is de relatie tussen olie, data en de VVD?

Paul Bessems Article , , ,

Paul Bessems 15-09-2016

Je leest wel eens: data wordt de nieuwe olie. Daarmee wordt meestal bedoeld dat we tijdens de industriële revolutie vooral afhankelijk waren van olie en in onze digitale samenleving vooral afhankelijk zijn van data. Zoals de olieproductie gedomineerd wordt door een beperkt aantal landen (meest gelegen in het Midden-Oosten), wordt onze datavoorziening meer en meer gedomineerd door een beperkt aantal bedrijven (meest gelegen in Silicon Valley). Ik noem ze meestal de big five: Alphabet, Amazon, Apple, Facebook en Microsoft.

Sinds de oliecrisis van 1973 weten we dat het niet verstandig is afhankelijk te zijn van een beperkt aantal olieproducerende landen. Het heeft meer dan veertig jaar geduurd tot het bij de meeste mensen en de politiek doordringt dat het inderdaad niet verstandig is afhankelijk te zijn van landen die er een andere cultuur en idee van vrijheid op nahouden. Hetzelfde dreigt nu te gebeuren met onze afhankelijkheid van een beperkt aantal dataproducerende bedrijven. Gaan we weer 40 jaren wachten totdat we overgaan tot actie of hebben geleerd van het verleden? De nieuwe Europese privacywetgeving maakt in ieder geval nog weinig indruk. Er is meer nodig. Vooral de fundamentele vraag, en ik stel hem net name aan de VVD: Wat verstaan we onder vrijheid?

>> Ga naar hele artikel

Komt na de Brexit: Europe by Design?

Paul Bessems Article, Uncategorized , , , , , ,

Paul Bessems 01-07-2016

Volgens de conclusie van het filosofisch kwintet (26-6-2016), heeft de Europese Unie, zeker na de Brexit, vooral te maken met een organisatievraagstuk. Dat doet mij als organisatiekundige natuurlijk deugd. Wat mij minder deugd doet is dat ik niet verwacht dat voor de oplossing van dit vraagstuk meer organisatiekundigen ingezet zullen worden. De kans is veel groter dat het probleem met hetzelfde denkkader wordt opgelost als waarmee het ontstaan is. Of is er misschien toch hoop na de zoveelste crisis?

Het organisatievraagstuk dat we moeten oplossen vraagt een brede en diepe analyse, kennis van de organisatietheorie en het kunnen toepassen van moderne organisatiemodellen en organisatietechnologieën. Niet alleen binnen Europa, maar ook binnen Nederland zijn er tal van organisatieproblemen die met het verkeerde perspectief en vaak door verkeerde experts worden opgelost. Actueel zijn bijvoorbeeld de problemen in de (thuis)zorg, het rendementsdenken in het onderwijs, onze (digitale) veiligheid, financiële crisis en nu de gevolgen van de Brexit.

We ervaren in Europa een aantal in potentie ontwrichtende organisatieproblemen: klimaatvluchtelingen, snel stijgende kosten van onze welvaart in combinatie met dalende productiviteit, privacy, ondemocratische macht van grote instellingen en techbedrijven, ongelijke verdeling van werk, inkomen en vermogen, het opraken van schaarse grondstoffen en de opwarming van de aarde. Dit zijn allemaal problemen die door mensen veroorzaakt zijn en ook weer door mensen opgelost kunnen worden. We hebben in het verleden al vaker ontwrichtende problemen opgelost. Denk aan armoede, apartheid en emancipatie. We zijn dus als mens tot veel toe in staat.

We kunnen bovenstaande problemen samenvatten tot welvaartsprobleem. We zijn de afgelopen tweehonderd jaar, mede dankzij ondernemers, juristen, politicologen en economen, in staat gebleken zes keer (!) zoveel welvaart te creëren. Het is nu zaak om dat wat we hebben, te verduurzamen. Daar hebben we een ander systeem en andere experts voor nodig. Maar we worden nog steeds ‘geregeerd’ door directeuren, bankiers, juristen en economen. Dat was prima ten tijde van de industriële revolutie en de wederopbouw. Maar we zitten nu in de overgang van een systeem dat gericht is op steeds meer welvaart ‘produceren’, naar een systeem dat gericht is op het verduurzamen van wat we hebben. Na de crisis van 2008, de vluchtelingencrisis en de Brexit hebben we behoefte aan ‘Europe by Design’.

>> Ga naar artikelpagina

Help, ik ben een fundamentalist

Paul Bessems Article, Uncategorized , , , , , ,

Paul Bessems 5-12-2015

Dit is een artikel over het belang van organisatiologen en fundamentele vragen die niet gesteld worden, maar wel gesteld hadden moeten worden. Ik geef een voorbeeld van Jeroen Pauw uit het programma Pauw op 3 december over de problemen in de thuiszorg. Voordat ik verder ga, zal ik je eerst even gerust stellen. Ik bedoel fundamentalist niet in de betekenis zoals deze nu vaak gebruikt wordt in relatie tot bijvoorbeeld radicale religieuze mensen. Met fundamentalisme bedoel ik terug gaan naar de bron, in mijn geval terug gaan naar de fundamenten van organiseren. Organiseren is gericht op het oplossen van problemen. De meeste problemen die we ervaren zijn organisatieproblemen en veroorzaakt door mensen (laten we ze organisatieproblemen noemen). Het ‘mooie’ van organisatieproblemen is dat ze ook weer op te lossen zijn door mensen, door te organiseren. Op televisie zie je dagelijks pogingen om organisatieproblemen te analyseren en op te lossen. Veel actualiteitenrubrieken, talkshows en documentaire achtige programma’s als Tegenlicht, de Monitor en Zembla gaan over het oplossen van organisatieproblemen, maar vaak vergeten journalisten en programmamakers fundamentele vragen te stellen om door te dringen tot de kern. Actueel zijn bijvoorbeeld de problemen in de (thuis)zorg, het rendementsdenken in het onderwijs, onze (digitale) veiligheid, financiële crisis en de Europese eenwording. Grofweg ervaren we vijf, in potentie ontwrichtende organisatieproblemen: snel stijgende kosten van onze welvaart, klimaatvluchtelingen, ongelijke verdeling van werk, inkomen en vermogen, het opraken van schaarse grondstoffen en de opwarming van de aarde. Dit zijn organisatieproblemen en samen te vatten tot welvaartsprobleem. Maar ondanks het feit dat we het steeds over organisatieproblemen hebben, zien we geen organisatiekundigen op televisie. Hoe zou dat komen? Misschien komt het doordat we nog geen goed Nederlands woord hebben voor deze mensen. Ik noem een organisatiekundige dan maar een organisatioloog. Dus de vraag is: waarom zien we zo weinig organisatiologen terwijl we zoveel organisatieproblemen hebben? En wat zijn dat eigenlijk, organisatieologen? Is dat wel een vak of een beroep? Is er een opleiding voor en hoe ziet het curriculum er uit? Welke vragen zou een organisatioloog stellen? De vraag die ik in dit artikel wil stellen en beantwoorden is: waarom zien we zo weinig organisatiologen op televisie terwijl we zoveel organisatieproblemen ervaren?

>> Ga naar artikel

Waarom banen creëren in de bouw terwijl huizen en kantoren leeg staan?

Paul Bessems Article ,

Paul Bessems, 15-02-2013

Het feit dat we in korte tijd in de 3e recessie zijn gekomen geeft aan dat de economen en politici, die achter het stuur zitten, niet weten waar ze naar toe moeten rijden. Eigenlijk zijn we al sinds 2008 in crisis en er is geen uitzicht op verbetering. Zouden de oude trucjes misschien niet meer werken?

We bouwen geen kantoorpanden omdat er behoefte is aan vierkante meters, maar omdat het geld moet renderen. We bouwen geen huizen omdat er woningnood is, maar om banen te creëren. Economische groei en het creëren van banen lijkt een zelfde vanzelfsprekendheid als de zwaartekracht en een zelfde onvermijdelijkheid als het betalen van belasting. Er zijn maar weinig economen en politici die zich afvragen of nieuwe banen wel zinvol zijn voor de wereld waarin we willen leven. Economische groei is een nadelig gevolg geworden van ons systeem. Door vergrijzing zal de komende decennia het aantal werkenden in Nederland, naar verwachting, met meer dan tien procent dalen. Tel daarbij de toenemende vraag naar zorg en onderwijs en je hebt als overheid en maatschappij een uitdaging. De structurele oplossing voor deze uitdaging is niet het creëren van banen, maar het verbeteren van de productiviteit van de informatiewerker.

>> Lees hier het hele artikel