weconomics

Weconomics is industrie agnostisch, leiderschap niet

Paul Bessems Article ,

Paul Bessems, 1-3-2018

Er is goed nieuws: het lijkt erop dat er nu daadwerkelijk iets gaat gebeuren in de manier waarop we vertrouwen, werk, economie en daarmee onze maatschappij organiseren en hoe organisatietechnologie daarin kan helpen. We zien de sociaaleconomische orde kantelen van centraal naar decentraal, ook al is dat nog niet voor iedereen goed zichtbaar.

De kans dat het dubbeltje deze keer wel de goede kant op valt is groter dan bijvoorbeeld bij voorgaande disruptieve organisatietechnologieën zoals Electronic Data Interchange in de jaren tachtig internet in de jaren negentig en cloud aan het begin van deze eeuw. Ik ben voorstander om samen met een nieuwe technologie ook de manier van organiseren te veranderen. Ook moet er een probleem zijn dat opgelost moet worden: technologie moet nodig zijn. Innovatie is geen doel op zich. Het oplossen van een probleem is primair, dan het organisatiemodel en daarna pas de technologie.

In de jaren negentig had internet niet echt een probleem op te lossen. Op enkele sectoren na (denk aan de retail-, muziek- en filmindustrie) heeft internet weinig fundamenteel veranderd in de manier waarop we vraag en aanbod organiseren. De brief is vervangen door email en de brochure door de website, maar dat is vooral een ‘change of medium’. Nu, met de opkomst van een nieuwe een disruptieve technologie zoals blockchain hebben, we wél een aantal problemen op te lossen. Denk aan fakework, afbrokkelende welvaart door te lage productiviteitsgroei, privacy, macht van grote techbedrijven en fakenews.

>> Ga naar artikel

Kom uit die kantoren!

Paul Bessems Article ,

Paul Bessems, 31-5-2017

De laatste jaren houd ik me vooral bezig met Blockchain Organiseren. Onlangs is een gelijknamig boek uitgegeven dat ik samen met Walter Bril heb geschreven. Blockchain Organiseren is een organisatieconcept dat vooral gaat over het organiseren (eigenlijk het programmeren) van vertrouwen. Blockchain Organiseren is een organisatieconcept dat gaat over de inbedding van een disruptieve technologie (blockchain) in een fundamenteel nieuw organisatiemodel (Weconomics). Nu gebruiken we vaak nog industriële manieren om vertrouwen te organiseren, denk aan: hiërarchieën, arbeidscontracten, management en staf. Met een hiërarchie vertrouw je er bijvoorbeeld op dat informatiestromen op de juiste manier gevolgd worden en mensen taken uitvoeren zoals via de hiërarchie voorgeschreven. Met een hiërarchie reduceer je de onzekerheid. Blockchain Organiseren is een vorm van zelforganiserend vermogen door consensus te vinden in een gemeenschap. Door het toepassen van zelforganiserend vermogen wordt een hiërarchie een middel dat steeds minder gebruikt wordt.

>> Ga naar hele artikel

Slim samenwerken met blockchain organiseren

Paul Bessems Article , , ,

Paul Bessems 05-09-2016

Een groot deel van samenwerken bestaat uit het delen van informatie en uitvoeren van transacties. Een transactie is heel abstract het stromen van toegevoegde waarde van aanbieder naar vrager. Concreet is een transactie bijvoorbeeld het uitvoeren van een training of het kopen van een computer. Voor het delen van informatie hadden we het internet al. Daar komt nu een extra laag bovenop: de blockchain. Blockchain organiseren maakt het mogelijk om bijna frictieloos, zeg maar zonder organisatiekosten, informatie te delen, transacties te doen en samen te werken. Nu hebben we vaak dure intermediairs nodig om vraag en aanbod te organiseren. Denk niet alleen aan overheden, banken en bedrijven, maar ook aan geld, hiërarchieën en managers. Blockchain organiseren kent veel minder frictie en daardoor lagere transactiekosten en zal steeds meer functies en organisaties overbodig maken. Vooral organisaties die werk nog met het bedrijfsmodel organiseren (vaste structuren, hiërarchieën, managers, functies etc.), zullen te duur worden en steeds minder gebruikt worden. Wat de stoommachine was voor ambachten, is blockchain organiseren voor bedrijven.

>> Ga naar artikelpagina

 

Komt na de Brexit: Europe by Design?

Paul Bessems Article, Uncategorized , , , , , ,

Paul Bessems 01-07-2016

Volgens de conclusie van het filosofisch kwintet (26-6-2016), heeft de Europese Unie, zeker na de Brexit, vooral te maken met een organisatievraagstuk. Dat doet mij als organisatiekundige natuurlijk deugd. Wat mij minder deugd doet is dat ik niet verwacht dat voor de oplossing van dit vraagstuk meer organisatiekundigen ingezet zullen worden. De kans is veel groter dat het probleem met hetzelfde denkkader wordt opgelost als waarmee het ontstaan is. Of is er misschien toch hoop na de zoveelste crisis?

Het organisatievraagstuk dat we moeten oplossen vraagt een brede en diepe analyse, kennis van de organisatietheorie en het kunnen toepassen van moderne organisatiemodellen en organisatietechnologieën. Niet alleen binnen Europa, maar ook binnen Nederland zijn er tal van organisatieproblemen die met het verkeerde perspectief en vaak door verkeerde experts worden opgelost. Actueel zijn bijvoorbeeld de problemen in de (thuis)zorg, het rendementsdenken in het onderwijs, onze (digitale) veiligheid, financiële crisis en nu de gevolgen van de Brexit.

We ervaren in Europa een aantal in potentie ontwrichtende organisatieproblemen: klimaatvluchtelingen, snel stijgende kosten van onze welvaart in combinatie met dalende productiviteit, privacy, ondemocratische macht van grote instellingen en techbedrijven, ongelijke verdeling van werk, inkomen en vermogen, het opraken van schaarse grondstoffen en de opwarming van de aarde. Dit zijn allemaal problemen die door mensen veroorzaakt zijn en ook weer door mensen opgelost kunnen worden. We hebben in het verleden al vaker ontwrichtende problemen opgelost. Denk aan armoede, apartheid en emancipatie. We zijn dus als mens tot veel toe in staat.

We kunnen bovenstaande problemen samenvatten tot welvaartsprobleem. We zijn de afgelopen tweehonderd jaar, mede dankzij ondernemers, juristen, politicologen en economen, in staat gebleken zes keer (!) zoveel welvaart te creëren. Het is nu zaak om dat wat we hebben, te verduurzamen. Daar hebben we een ander systeem en andere experts voor nodig. Maar we worden nog steeds ‘geregeerd’ door directeuren, bankiers, juristen en economen. Dat was prima ten tijde van de industriële revolutie en de wederopbouw. Maar we zitten nu in de overgang van een systeem dat gericht is op steeds meer welvaart ‘produceren’, naar een systeem dat gericht is op het verduurzamen van wat we hebben. Na de crisis van 2008, de vluchtelingencrisis en de Brexit hebben we behoefte aan ‘Europe by Design’.

>> Ga naar artikelpagina

Iedereen krijgt er mee te maken

Paul Bessems Article, Uncategorized , , , , , ,

Paul Bessems, 16-05-2016

Iedereen krijgt er mee te maken, weinig zijn er op voorbereid. De nieuwe Europese privacy wetgeving heeft zowel invloed op individuen als op organisaties, vooral op IT-organisaties. In uitzendingen van bijvoorbeeld Zembla en Nieuwsuur blijkt maar weer eens hoe naïef veel mensen omgaan met hun persoonsgegevens… totdat een aantal jaren later op onverklaarbare wijze bijvoorbeeld een verzekering of hypotheek wordt geweigerd. Dit lijkt op een herhaling van onze naïviteit met het aangaan van schulden voor de crisis van 2008:

‘Als het over het gebruik van persoonsgegevens gaat, is de naïviteit van veel mensen vergelijkbaar met het aangaan van schulden.’

Vaak reageren mensen in eerste instantie afwijzend als ik ze uitnodig mee te denken over de gevolgen van de nieuwe privacywetgeving. Het is vaak nog een ‘te ver van hun bed show’. Of ze geven het geen prioriteit, of denken, net als bij het aangaan van schulden, dat de overheid wel ‘een oogje in het zeil’ zal houden. Helaas, overheden maken zich zelf schuldig aan het niet zorgvuldig omgaan met persoonsgegevens. Ook treedt een fenomeen op dat ook wel het ‘code is law principe’ genoemd wordt. Volgens dit principe wordt ons gedrag niet alleen gevormd door wetten en instituties, maar ook door systemen. We vinden ‘gratis’ social media wel prettig, raken er gewend aan, maar kunnen straks niet meer zonder. De mens vormt het middel en daarna vormt het middel ons.

Het gaat mij misschien te ver om te spreken van een nieuw vorm van feodalisme met Silicon Valley als leenheer, maar als we niet ingrijpen en onze digitale samenleving vanaf het ontwerp fundamenteel anders gaan organiseren, gaat de macht wel naar een beperkt aantal techbedrijven en centrale overheidsdiensten. Het gaat volgens mij dan ook niet alleen over privacy, maar ook over macht. Net als bij het illegaal delen van muziek en films, is het met het huidige ontwerp moeilijk om het illegaal (en zelfs het legaal) delen van persoonsgegevens onder controle krijgen. En als dat niet lukt, zullen er websites ontstaan zoals Napster en BitTorrent, waar je zo een profiel van iemand kunt downloaden met alle persoonsgegevens die je nodig hebt, inclusief ziektebeeld, financiële situatie, politieke voorkeuren, religie en ideologie. Het mag niet, maar het kan wel. Dat is gewoon inherent aan de manier waarop we op dit moment onze digitale samenleving, het internet en het opslaan en verwerken van persoonsgegevens georganiseerd hebben.

‘Het oplossen van deze ‘bug’ zal veel meer kosten dan het oplossen  van de millennium bug.’

Een gemiddelde Nederlander (inclusief kluizenaars) zit in 250 tot 500 verschillende databanken met praktisch dezelfde gegevens. Alleen de overheid heeft al 5.000 verschillende databanken met persoonsgegevens. Het probleem zit in het ontwerp. Het probleem zit in het gekozen organisatiemodel dat aanbod inzichtelijk maakt, vraag en aanbod bij elkaar brengt en coördineert. We hebben dus niet zozeer een privacy- of IT-probleem, als wel een organisatieontwerp uitdaging.

Ook organisaties zijn (nog) niet echt onder de indruk van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). In dit artikel gebruik ik vooral de afkorting van de Engelse term: General Data Protection Regulation (GDPR), zoals de nieuwe verordening (legal act) heet. Vaak hebben bestuurders er zelfs niet eens van gehoord. Maar bijvoorbeeld een niet tijdig gemeld datalek, kan je organisatie al snel tot 4% van de wereldwijde jaaromzet kosten! En de kans op datalekken neemt alleen maar toe met de complexiteit van systemen waar steeds nieuwe functies aan toegevoegd worden en neemt toe met de groeiende verbondenheid van systemen via het internet.

Het ziet ernaar uit de GDPR de belangrijkste leidraad gaat worden voor de bescherming van persoonsgegevens en daarmee het ontwerp van de meeste IT-systemen voor de komende decennia. Daarmee zal GDPR een grote invloed hebben, niet alleen op IT-bedrijven en IT-organisaties, maar op alle organisaties die persoonsgegevens vastleggen in bijvoorbeeld HRM-, CRM- of ERP systemen. Het lijkt me dus belangrijk iets meer te weten over de nieuwe privacywet. Je nu voorbereiden voorkomt hoge boetes en kosten voor aanpassing later (denk aan de millennium bug). Daarnaast biedt ook nieuwe kansen voor individuen en organisaties die het vanaf het ontwerp, wel goed regelen.

>> Ga naar volledig artikel